MGA TAYUTAY, ALUSYON at SAWIKAIN o IDYOMA

MGA TAYUTAY

1. Pagtutulad (Simile)

          - Ito ay isang uri ng tayutay na lantaran ang paghahambing ng dalawang bagay, tao, pangyayari at iba pa. Ginagamitan ito ng mga salitang katulad ng, gaya ng, kapara, kawangis, magkasim- magkasing- , kasing- at iba pa.

Halimbawa:

          a. Si Lolo Candido ay kasing-tibay ng punong Narra dahil sa edad na 80, nagagawa pa niyang bumuo ng bahay na siya mismo ang pumapanday.

            b. Ang puso ni Manolito ay katulad ng isang bato. Hindi niya tinulungan ang matandang babae sa pagtawid kahit nagmakaawa na ito sa kanya.

2. Pagwawangis/ Metapora (Metaphor)

          - Ito ay isang uri ng tayutay na hindi lantaran ang paghahambing ng tao, bagay, pangyayari at iba pa. Hindi ito ginagamitan ng mga salitang, para ng, katulad ng, gaya ng, kapara, kawangis, magkasim- magkasing- at iba pa.

Halimbawa:

          a.  Itay at Inay, kayo ang kayamanan na aking pinangangalagaan.  Kayo’y hindi ko kailanman iiwan.

            b. Si Justin ang payaso ng buhay ko, siya ay parating nariyan para ako’y patawanin.

3. Pagtatao/Personipikasyon(Personification)

          - Ito ay pagsasatao o pagsasalin ng talino, gawi, at katangian ng tao sa mga bagay-bagay sa ating paligid, mga bagay na walang buhay.

Halimbawa:

          a. Sa paghaplos ng malamig na hangin sa aking pisngi, naalala ko bigla ang aking lola na yumao.

            b. Sana’y pagalitan siya ng kanyang konsenya sa pandarayang ginawa niya sa aming pagsusulit.

4. Pagmamalabis (Hyperbole)

          - Isang uri ng tayutay na lubhang pinalalabis o pinakukulang ang tunay na kalagayan ng tao, bagay o pangyayari.

Halimbawa:

          a. Umiyak si Betty ng dugo nang nalaman niyang hindi siya nakapasa sa LET.

            b. Huminto ang pagtibok ng kawawa kong puso nang Makita kong may kasama siyang iba.

5. Pagtawag (Apostrophe)

            - Ito’y paggamit ng mga salita sa pakikipag-usap sa karaniwang bagay na tila totoong buhay at tila nasa kanyang harapan ngunit wala naman, mga bagay na malayo o wala naman.

Halimbawa:

          a. O aking salamin, salamat sa pagdamay sa akin.

            b. Anino, huwag mo akong takutin.

6. Pagpapalit-saklaw (Synecdoche)

          - Ito’y pagpapahayag sa pamamagitan ng pagbanggit sa bahagi bilang pagtukoy sa kabuuan maaari rin naming ang isang tao’y kumakatawan sa isang pangkat.

Halimbawa:

          a. Isang bagong mukha ang aming nasilayan sa bahay ni Bentong. (isang bagong mukha na tumutukoy sa isang tao)

            b. Maraming kamay ang gumawa ng aming proyekto kaya maganda ang kinalabasan nito. (maraming kamay na        tumutukoy sa grupo ng tao)

7. Pagpapalit-tawag (Metonymy)

            - Ang ibig sabihin ng “meto” sa metonymy ay panghalili o pagpapalit. Ito ay paggamit ng salitang panumbas o pamalit sa bagay, tao o pangyayaring pinatutungkulan.

Halimbawa:

          a. Isang Einstein ang nanalo sa Science Quiz Bee.  (Einstein na panghalili sa napakatalinong tao)

            b. Siya ang butuing nag-uwi ng koronang Mutya Hong Libertad. (bituin na panhalili sa napakagandang kandedata)

8. Paripantig (Aliterasyon)

          - Pag-uulit ng magkatulad na mga titik o tunog sa simula ng dalawa o higit pang magkasunod na mga salita o salitang magkakalapit sa isa’t isa.

            - Inuulit ang pantig sa unahan ng mga salita.

Halimbawa:

          a. Masakit man sa akin pero sabi niya kulang pa ang pagmamahal, pagaaruga at pagmamalasakit ko sa kanya.

            b. Si Perla ay maituturi kong isang maganda, maalaga at mapagmahal na kaibigan.

9. Tanong Retorikal (Rhetorical Question)

          - Ang pagpapahayag na ito ay ginagamit upang tanggapin o di-tanggapin ang isang bagay. Isa itong tanong na walang inaasahang sagot.

Halimbawa:

          a. Bakit napakahigpit ng kapalaran?

            b. Kailan mo papakawalan ang puso kong nasasaktan?

10. Paglumanay (Euphemism)

          - Pinapaganda ang pangit na mga salita upang maging katanggap-tanggap at kaaya-aya ito.

Halimbawa:

          a. Ayaw na ayaw ko sa mga taong hindi marunong sumunod sa utos. (hindi “matigas ang ulo”)

            b. Huwag kang magbalak na kumitil ng buhay. (hindi “pumatay”)

ALUSYON

-         Ito ay paggamit ng mga salita sa pagtukoy sa isang tao, pook o pangyayari. Karaniwang ginagamit ng mga taong may pinag-aralan at taong dalubhasa.

1. Alusyon sa Heograpiya

          a. Ang Britania Islands ay ang Boracay ng CARAGA Region.

            b. Ang DELTA ay ang Dahilayan ng Butuan.

2. Alusyon sa Literatura

        a. Nahihiya man akong aminin pero mithiin kong maging isang Juliet ng aking kaklase na si Romeo.

            b. Si Bonie ang Shakespeare ng aming unibersidad dahil sa angking talino sa larangan ng literatura.

3. Alusyon sa Bibliya

          a. Si Pipoy, na palaging maagang pumapasok sa paaralan, ay naatasang maging isang San. Pedro ng aming guro. Siya       ang taga-hawak ng susi ng aming silid.

            b. Lahat ng mga ilaw ng tahanan ay mga Maria sa kanilang mga pinakamamahal na anak.

4. Alusyon sa Mitolohiya

          a. Kahit ano pang puri ang ibigay mo sa iyong sarili, hinding-hindi ka magiging Eros sa aking paningin.

            b. Sa husay ni Kiray sa pakikipaglaban, siya ang Athena ng kanilang purok.

SAWIKAIN o IDYOMA

-         Ang sawikain o idyoma ay salita o grupo ng mga salitang patalinhaga ang gamit. Ito ay nagbibigay ng ‘di tuwirang kahulugan.

      luha ng buwaya – hindi totoong nagdadalamhati, nagkukunwari, pakitang tao

-          Huwag kang magpapaniwala sa kinikilos ni Jen tungkol sa pagkamatay ng isa ninyong kaibigan dahil nararamdaman ko na iyan ay luha ng buwaya lamang.

      di-makabasag pinggan – mahinhin kumilos

-          Sa tatlong makakaibigan na sina Luz, Betchay at Kitty, si Luz lamang ang di-makabasag pinggan.

      ilista sa tubig – kalimutan na ang utang dahil hindi na ito mababayaran pa

-          Hindi na talaga ako magpapautang sa Budoy na ‘yan dahil sa ilang taong lumipas, ang lahat ng utang niya ay inilista na sa tubig.

      kumagat sa pain – naloko, nalinlang, napaniwala agad

-          Naaawa ako kang Mona dahil kahit alam niyang hindi seryoso si Manny sa kanya, siya ay kumagat parin sa pain. May iba ng babae si Manny na kinakasama ngayon.

      nagbibilang ng poste – walang trabaho

-          Nakatapos nga si Joel sa kolehiyo ngunit siya ay nagbibilang parin ng poste hanggang ngayon.

      ibinilanggo sa mga bisig – niyakap nang mahigpit

-          Ibinilanggo sa mga bisig ni Nilo ang kanyang pinakamamahal na asawa na namalagi sa Manila sa loob ng isang taon.

      lantang bulaklak – dalagang disgrasyada, babaeng napahamak ang kapurihan

-          Kahit na sinabihan na si Penny ng kanyang mga magulang na huwang munang magkaroon ng kasintahan, sumuway parin ang dalaga. Kaya ngayon, siya ay isang latang bulaklak na.

      putok sa buho – walang ama o ina

-          Naaawa talaga ako kang Manuel, minamaltrato siya ng kanyang tiyahin at putok sa buho pa ang bata

      Itaga sa bato – tandaan

-          Hinding-hindi na ako hihingi ng iyong tulong, itaga mo ‘yan sa bato. Ang lahat ng tulong mo ay hindi galing sa puso.

      pantay ang paa – patay na, yumao

-          Malungkot ako sa nangyari kay Bebi. Kahapon lang ay nakita ko pa siyang kumakain ng sorbetes sa parke pero ngayon, pantay na ang kanyang mga paa. 

----

Proyekto namin sa Fil 103 :)

Hannah L. Yangson